Czy gminy mogą pobierać opłaty za przyłączenie do sieci wodociągowych i kanalizacyjnych?

Zdjęcie ilustracyjne fot.: sxc.hu

Według Prokuratury Krajowej - nie. Czy aby na pewno?

Od kilku dniu krążą na terenie naszej Gminy wydruki ze stron internetowych, z treści których wynika, że Gminy nie mogą pobierać opłat za przyłączenie do sieci wodociągowych i kanalizacyjnych. Prokuratora Krajowa podkreśla, że gminy mają „….obowiązek pokrycia kosztów wykonania przyłącza kanalizacyjnego ze środków własnych gminy …” co wynika wprost z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2007 roku ( syg. akt III CZP 79/07) .

Jednak po uważnym przeczytaniu tego tekstu, należy zwrócić uwagę, że w informacji użyto trzech określeń, jako tożsame dla czynności przyłączenia do sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej i tu należy się pewne wyjaśnienie.
Na początku tekstu mowa jest o opłacie przyłączeniowej, która dotyczy „… możliwości podłączenia budynku do gminnych sieci…” , co w przypadku działalności każdego przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego – jest pierwszym elementem realizacji przyłączy wodociągowo-kanalizacyjnych , gdyż jako dostawca wody lub odbiorca ścieków, musi określić warunki techniczne wykonania tego przyłącza i włączenia do sieci wodociągowej czy kanalizacyjnej ( zgodnie z art. 19 ust. 2 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 z póź.zm.). W gminie Miękinia, jest to całkowicie bezpłatne.
Dalej mówi się o opłacie przyłączeniowej ale już w aspekcie wynikającej z treści art.5 ust.7 Rozporządzenia Ministra Budownictwa z dnia 28 czerwca 2006 r. w sprawie określania taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryf oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków . Artykuł ten brzmi: „§ 5. Taryfy, w zależności od ich rodzaju i struktury, dla poszczególnych taryfowych grup odbiorców zawierają: …ust.7. stawki opłaty za przyłączenie do urządzeń wodociągowo-kanalizacyjnych, będących w posiadaniu przedsiębiorstwa, wynikająca z kosztów przeprowadzenia prób technicznych przyłącza wybudowanego przez odbiorcę usług… Powyższe rozporządzenie zostało wprowadzone na podstawie art. 23, art. 25 i art. 27 ust. 2 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 z póź.zm.).

W przypadku gminy Miękinia, opłata ta była pobierana na podstawie uchwał Rady Gminy Miękinia określające taryfy i w roku 2016 wnosiła ona odpowiednio – za podłączenie do urządzeń wodociągowych 177,98 zł oraz za podłączenia do urządzeń kanalizacyjnych 223,34 zł. W sąsiedniej gminie wynosiły one – dla urządzeń wodociągowych 651,83zł, do urządzeń kanalizacyjnych 531,22zł.
Opłaty te dotyczą kosztów wynikających z wykonania konkretnych czynności związanych z odbiorem indywidualnego przyłącza wodociągowego lub kanalizacyjnego. Niektóre organa kontrolne faktycznie kwestionują możliwość pobierania opłat za przyłączenie , czego przykładem jest cytowany w artykule wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 13 grudnia 2011 r. (sygn. akt II SA/Kr 1567/11) , ale prawidłowość stosowania tej opłaty, nie była nigdy kwestionowana przez organy nadzoru prawnego wojewody ani przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów we Wrocławiu, który w styczniu bieżącego roku prowadził procedurę w zakresie możliwości naruszenia przez Zakład Usług Komunalnych Sp. z o.o. w Miękini przepisów ustawy z dnia 16 lutego 2007r. o ochronie konkurencji i konsumentów (t.j. Dz.U. z 2015r. poz.184 ze zm.) w zakresie stosowania takich opłat. W wyniku kilkumiesięcznej kontroli nie stwierdzono naruszenia powyższej ustawy.

Należy również podkreślić, że średni koszt podłączenia jednego gospodarstwa domowego, związany z budową inwestycji kanalizacyjnej wynosi 22 000 zł. Zatem opłata która odnosi się do czynności związanych z odbiorem wybudowanego przyłącza stanowi 1% tych kosztów.

Ostatnie stwierdzenie zawarte w artykule na temat nieprawidłowości w pobieraniu opłat za przyłączenie, które sugeruje, że Gminy lub jednostki zależne, winny budować przyłącza wodociągowe i kanalizacyjne z własnych środków finansowych – co jest sprzeczne z normą prawną zawartą w art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 z póź.zm.) - która stanowi, że: realizację przyłączy do sieci oraz studni wodomierzowej, pomieszczenia przewidzianego do lokalizacji wodomierza głównego i urządzenia pomiarowego, zapewnia na własny koszt osoba ubiegająca się o przyłączenie nieruchomości do sieci.

Faktem jest, że wiele gmin w drodze podejmowanych uchwał, pobierało opłaty z tytułu partycypacji w kosztach budowy przyłącza t.j. budowy odejścia od sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej do granicy nieruchomości podłączanej . Wartość tych opłat kształtowała się w różnej wysokości, zazwyczaj od 600 do 1500 zł. Jednak opłaty te, nie wynikały z art.5 ust.7 Rozporządzenia Ministra Budownictwa z dnia 28 czerwca 2006 r. w sprawie określania taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryf oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków lecz były opłatą za fizyczne wybudowanie urządzeń wodociągowych lub kanalizacyjnych. I takie postępowanie jest sprzeczne z obowiązującym prawem i nie ma zastosowania w gminie Miękinia.
W gminie Miękinia nie stosowano takiego sposobu finansowania budowy przyłączy kanalizacyjnych lub wodociągowych. Na koszt spółki ZUK w Miękini, budowano odejście przyłączeniowe od sieci, część przyłącza kanalizacyjnego wraz ze studzienką przyłączeniową na terenie nieruchomości, w celu (ewentualnego) samodzielnego wykonania odprowadzenia ścieków. Spółka ZUK w Miękini , również na własny koszt przygotowała wcześniej projekty budowlane odejść kanalizacyjnych w poszczególnych posesjach prywatnych. Wartość tych prac dla każdego dostawcy ścieków wyniosła średnio 3500 zł.

Należy także poinformować, że w dniu 22 czerwca 2017 r. Sad Najwyższy podjął jednogłośną uchwałę (sygn. akt III SZP 2/16), w której stwierdził, że zgodnie z ustawą o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków:
• Przyłączem kanalizacyjnym jest przewód łączący wewnętrzną instalację kanalizacyjną zakończoną studzienką w nieruchomości odbiorcy usług z siecią kanalizacyjną, na odcinku od studzienki do sieci kanalizacyjnej. • Przyłączem wodociągowym jest przewód łączący sieć wodociągową z wewnętrzną instalacją wodociągową w nieruchomości odbiorcy usług na całej swojej długości.

Oznacza to inną interpretację przepisów niż wynikająca z poprzedniej uchwały Sądu Najwyższego w tej sprawie oraz orzecznictwa UOKiK.

Oznacza to inną interpretację przepisów niż wynikająca z poprzedniej uchwały Sądu Najwyższego w tej sprawie oraz orzecznictwa UOKiK.

W ustnych motywach rozstrzygnięcia SN stwierdził, że definicja przyłącza kanalizacyjnego jest tak skonstruowana, że jego zakończenie określają dwa kryteria: sieć lub granica nieruchomości. To drugie ma jednak wyłącznie pomocniczy charakter i można je zastosować jedynie, gdy na nieruchomości nie ma studzienki. W takiej sytuacji przyłącze kanalizacyjne rozpoczyna się za wewnętrzną instalacją kanalizacyjną w nieruchomości odbiorcy i kończy na granicy nieruchomości. Jeżeli jednak na terenie posesji odbiorcy jest studzienka, to zastosowanie znajduje kryterium podstawowe – granicą przyłącza kanalizacyjnego jest sieć.

W przypadku przyłącza wodociągowego w definicji w ogóle nie ma odniesienia do granicy nieruchomości, zatem jedynym czynnikiem wyznaczającym końcową granicę przyłącza jest sieć.

Zatem koszty budowy przyłącza wodociągowego lub kanalizacyjnego od miejsca wpinki to jest od sieci do budynku - obciążają całkowicie osobę zainteresowaną.
Jak wynika z powyższego tekstu, w celu zlikwidowania indywidualnych opłat dla osób zainteresowanych dostawą wody lub odbiorem ścieków, należy w pierwszej kolejności ujednolić funkcjonujące przepisy prawne.

Niemniej, koszty czynności związanych z odbiorem przyłączy wodociągowych lub kanalizacyjnych, wykonywane przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne będą składnikiem kosztowym ceny za 1 m3 wody lub ścieków, zawartej w uchwale taryfowej i za które to czynności zapłacą w rezultacie wszyscy odbiorcy wody lub dostawcy ścieków.

Wydaje się, że emisja przez media nieprecyzyjnej informacji, wywołuje wśród odbiorców wiele nieporozumień a nawet sensacji (wszak zajmuje się tym Prokuratura Krajowa) i chyba właściwsze byłoby zwykłe poinformowanie przez nadzór prawny, rad gmin o ewentualnym - niekonstytucyjnym - podejmowaniu uchwał w tej materii i wprowadzenie w życie jednorodnej interpretacji , niż tworzenie aury wokół gmin , o nienależnym „wyciąganiu” pieniędzy za przyłączenie do sieci wodociągowych lub kanalizacyjnych.

Romuald Siek
Prezes Zakładu Usług Komunalnych w Miękini

http://centrumprasowe.pap.pl z dnia 10.08.2017r., godz.9:22 Komunikat: gminy nie mogą pobierać od mieszkańców opłat za przyłączenie do sieci wodociągowych i kanalizacyjnych
Maria Bakalarczyk,Wanda Gorzelny . Podręcznik ustalania taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzenia ścieków. Teoria i praktyka. Suplement. Wydawnictwo Izba Gospodarcza Wodociągi Polskie. Bydgoszcz 2014. Str. 60.
http://uokik.gov.pl , Biuro Prasowe UOKiK - Komunikat z dnia 29 czerwca 2017r.

ZUK Miękinia