Miejscowość Źródła, znajdująca się niemal dokładnie w połowie drogi między Środą Śląską, a Leśnicą, jest jedną z ciekawszych w naszym powiecie.
Znajduje się tam kościół, którego początki sięgają lat dwudziestych - trzydziestych XIII wieku. Powstał on więc w tym samym horyzoncie czasowym, co kościoły pw. św. Andrzeja i NMP w Środzie Śląskiej oraz dwa inne kościoły, w Proszkowie i Ujeździe Górnym.
Jednak Źródła w dokumentach pisanych wymieniane są po raz pierwszy dopiero w 1278 roku pod nazwą Fonte. W 1. połowie XIV wieku pojawia się inna nazwa – Borne. Na przestrzeni stuleci wieś przechodziła różne zmiany własnościowe. Wielu przedstawicieli władających wsią rodzin uwiecznionych zostało na epitafiach wmurowanych w północnej ścianie kościoła.
W 2. połowie XVIII wieku wieś wraz z folwarkiem stała się własnością rodziny von Carmer, która władała całością (z pewnością z małymi przerwami) aż do zakończenia drugiej wojny światowej. To właśnie przedstawiciele tej rodziny na początku XIX wieku rozpoczęli budowę, w południowej części wsi, wspaniałego zespołu pałacowo-folwarcznego.
Rozłożony jest on po dwóch stronach głównej drogi. Najciekawsze zabudowania folwarczne i pałac znajdują się po stronie wschodniej. Mimo licznych przeróbek, wnioskować można, że pałac wzniesiono w stylu klasycystycznym. Zbudowano go z cegły na planie prostokąta. Oprócz sklepionej kolebkowo piwnicy, ma dwie naziemne kondygnacje, przykryte dachem czterospadowym.
Północna fasada pałacu (od strony zabudowań folwarcznych) jest dziewięcioosiowa i rozdzielona lizenami na trzy trójosiowe części. Lizena to płaski, pionowy pas muru, lekko występujący z jego lica. Stosowano ją przeważnie w celu ożywienia zewnętrznych płaszczyzn różnych budowli. Dwie takie lizeny ograniczają środkową część fasady północnej pałacu w Źródłach, gdzie w centralnej osi znajduje się główne do niego wejście.
Ciekawiej i bardziej monumentalnie przedstawia się jednak południowa elewacja pałacu. Jest ona także dziewięcioosiowa, z tym, że trzy środkowe osie dwóch kondygnacji ujęte są w piękny ryzalit, czyli część budynku, występującą z jego lica i tworzącą z nim organiczną całość. Ryzalit w Źródłach przykryty jest trójkątnym szczytem, w którym znajduje się oculus – niewielki otwór przepuszczający światło i powietrze do wnętrza budynku.
Po zachodniej stronie głównej drogi w Żródłach znajduje się swobodna zabudowa, będąca częścią całego kompleksu. Natomiast na południe od pałacu w 2. połowie XIX wieku założono wspaniały park, dziś niestety bardzo zaniedbany. Cieszy natomiast fakt, że w pałacu znalazło się miejsce dla świetlicy wiejskiej. Działa ona już od kilku lat. Być może dzięki jej funkcjonowaniu i planowanym w przyszłości remontom budowla ta nie ulegnie dalszym zniszczeniom, a może nawet kiedyś odzyska swój dawny blask.
Grzegorz Borowski
REKLAMA
REKLAMA
