Poznajemy powiat średzki: pałac w Kadłubie

Widok pałacu od strony południowej, zbliżenie fot.: Grzegorz Borowski

Zobacz wszystkie zdjęcia w galerii

Dziś przedstawiamy kolejny z naszej serii artykuł o pałacach, jakie znajdują się na terenie powiatu średzkiego. Dziś historia obiektu w Kadłubie.

Gdy mniej więcej w 1/3 drogi relacji Środa Śląska-Wrocław skręca się w lewo na Miękinię i przejeżdża przez Kadłub, nie wie się, że w tej miejscowości dobrze zachowane są pozostałości po wspaniałym zespole pałacowo-parkowym.

Znajdował się on po prawej stronie owej drogi i obecnie jest prawie niewidoczny w trakcie jazdy samochodem. Wystarczy jednak zatrzymać się, by móc go podziwiać.

Wieś Kadłub wzmiankowana jest po raz pierwszy w źródłach pisanych w pierwszej połowie XIV wieku, a więc ponad sto lat po założeniu Środy Śląskiej i mniej więcej w czasie budowy jej murów obronnych, których pozostałości możemy podziwiać do dzisiaj.

Miejscowość przechodziła różne zmiany własnościowe. W połowie XVIII wieku była własnością rodziny von Borwitz. Być może to właśnie jej przedstawiciele wybudowali pierwszy pałac, przebudowywany w następnych stuleciach. W 1786 roku we wsi zarejestrowano dwa folwarki i młyn. Pod koniec XVIII wieku należała ona do generała Georga Osvalda von Czettritz. Około połowy XIX wieku stanowiła własność rodziny von Roch. Z kolei w pierwszej połowie XX wieku Kadłub był własnością fabrykantów z Wrocławia – rodziny Chutsch.

Obecna bryła pałacu, którą można obserwować, to wynik przeróbek z XIX i XX wieku. Pałac wzniesiono na planie prostokąta. Jest podpiwniczony i ma dwie kondygnacje. Fasady południowa i północna są siedmioosiowe, a elewacje boczne (wschodnia i zachodnia) – czteroosiowe. W fasadzie południowej znajduje się główne wejście obudowane gankiem z pilastrami w styku korynckim – nawiązanie do sztuki starożytnej Grecji.

Niezwykle ciekawe jest rozwiązanie wschodniej części fasady południowej. Znajduje się tam dwuosiowy, boczny pseudoryzalit. Jest to występ w monolitycznej ścianie. Być może w tej części pałacu znajdowały się najbardziej reprezentacyjne pomieszczenia.

Wokół pałacu założono około 1860 roku park. Obsadzono go głównie lipami. Najstarsze drzewo ma obecnie prawie 200 lat. Do dzisiaj widoczny jest pierwotny układ kompozycyjny parku, choć wdarły się w niego kasztanowce.

Po zachodniej stronie wspomnianej drogi w 1903 roku zbudowano natomiast willę, nazywaną potocznie małym dworem. Ma ona jedną kondygnację, wzniesiono ją na wysokim cokole i zaopatrzono w mieszkalne poddasze. Budynek ten jest obecnie niedostępny do zwiedzania – stanowi własność prywatną.

Grzegorz Borowski