- W stanie wojennym cenzor chciał zmienić tekst Ewangelii św. Łukasza dotyczący zachowania się żołnierzy – opowiadał Wojciech Trąbacz z wrocławskiego Instytutu Pamięci Narodowej (IPN). Uroczystości rocznicowe wprowadzenia stanu wojennego zorganizowano w Środzie Śląskiej.
Dzień 13 grudnia 1981 wspominali zaproszeni na uroczystość vipy oraz działacze Solidarności. Wyświetlono film dokumentalny o ludziach, którzy tworzyli NSZZ Solidarność w powiecie średzkim. Na dziedzińcu domu kultury stał koksownik, przy którym ogrzewali się Zomowcy. Tarcze, mundury i charakterystyczne pałki tzw. osiemdziesiątki były prawdziwe. Stroje wypożyczono z IPN.
- Chcemy przypomnieć młodzieży, czym był stan wojenny. Brało w nim udział 10 tysięcy milicjantów i esbeków. W ramach akcji Jodła internowano setki działaczy Solidarności. Funkcjonariuszom rozdano broń i ostrą amunicję. Powołano 70 tysięcy żołnierzy oraz osiem tys. komisarzy wojskowych – opowiadał starosta Sebastian Burdzy.
O czasach komuny i 13 grudnia mówił również burmistrz Bogusław Krasucki, który pracował wówczas w pekaesie. O życiu, pracy i absurdach stanu wojennego opowiadał dr Wojciech Trąbacz z IPN. W trakcie wyświetlono krótki film nakręcony z zadym na ulicy Legnickiej we Wrocławiu. Na dramatycznych kadrach widać jak milicyjny star przejeżdża ówczesnego działacza opozycji Jarosława Hyka.
- Kiedy nadjechał star na ucieczkę było za późno. Zdążyłem rzucić cegłą w szybę i zostałem potrącony. Dostałem się pod wał na środku auta. Upadając straciłem przytomność. Na szczęście ominęły mnie koła. Zabrało mnie pogotowie. Po dwóch tygodniach opuściłem szpital – opowiadał Jarosław Hyk, którego spotkaliśmy na wystawie Niezależnej Agencji Fotograficznej „Dementi” we wrocławskim Ratuszu.
Wojciech Trąbacz opowiedział również absurdalną historię, jak cenzor próbował zmienić tekst ewangelii podczas mszy, którą nadawano w radiu. Fragment ewangelii św. Łukasza dotyczył żołnierzy. Na uroczystościach poruszył moment, kiedy ksiądz Adam Wiśniewski przekazał staroście drewnianą rzeźbę internowanego działacza Kazimierza Patera. Młodzież zaśpiewała „Mury” Jacka Kaczmarskiego, „Autobiografię” i „Nie płacz Ewka" Perfektu. W holu otwarto wystawę „31. rocznica stanu wojennego w powiecie średzkim”.
Organizatorzy: Starosta średzki Sebastian Burdzy, burmistrz Środy Śląskiej Bogusław Krasucki, redakcja gazety Roland w Środzie Śląskiej, NSZZ Solidarność oddział średzki oraz IPN we Wrocławiu.
Jacek Bomersbach
REKLAMA
REKLAMA
